ကံ့ကော်ကောင်းကင်

  ကိုယ်က သူများအကြောင်း ပုဂ္ဂိုလ်ရေးတွေကို စိတ်ဝင်စားလေ့မရှိအောင် အမူအကျင့်လုပ်ထားမိသလိုပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ စာထဲ အာရုံနှစ်တတ်သူဖြစ်လို့ နှုတ်ထွက်စကား ရင်တွင်းလာစကားတွေကျ ရေရေရာရာ သိချင်တယ်။ ဒီသုံးလေးရက် သိချင်နေမိတာက လုလင်တစ်ဦးကို ဂုဏ်တင်အဖွဲ့တွေထဲက ရှေးမြန်မာတွေ သုံးလေ့ရှိတဲ့ #မ ြ ။ ဒီအသုံးမှာ “ မြ” စကားလုံးက သ ‌ေင်္ကတ စကားလုံးလို့သာ ဆိုရမှာပါ။ မြ ရဲ့ အနက်က အဆန်းတကြယ်မှ မရှိတာ။ တိုက်ရိုက်အနက်မှာ မြ ဆိုတာ နာမ်အနက်အရ ကြည်လင်တောက်ပနေတဲ့ အစိမ်းရောင် တွင်းထွက်ကျောက်။ ဝိသေသနအနက်အရ ပါးလှပ် ထိရှလွယ် ထက်သော ဆိုတာမျိုးလို့ နားလည်ထားမိပါတယ်။ ပစ္စည်းအဖြစ် ချိုမြ အေးမြ စသဖြင့် အသုံးလည်းရှိမယ်ပေါ့။ ပုဂံခေတ် မရကန် မြကန် က- စ မြကို စိုပြည်မှု ဂယက်အနက်နဲ့ သုံးခဲ့ကြဟန်ပါ။ ကဗျာအသုံးမှာ လုလင်ဂုဏ်တင်ဖွဲ့ (မောင်ဘွဲ့)အဖြစ် ပုဂံခေတ် ရှေးအကျဆုံးကဗျာသတ်မှတ်တဲ့ အချင်းငယ်ကဗျာမှာ သူ့ချစ်သူမောင်ကို ကျိုင်းစင်မြဝါ လို့ တင်စားမှု စမြင်တွေ့ရပါတယ်။ ဖွံ့ထွားစင်ကြယ်စိုပြေမှု ဂုဏ်ပြစကားလို့ ဆည်းပူးမိပါတယ်။ ကိုယ်က အတွေးနဲ့ငြိမ့်နေတတ်သူဖြစ်လို့ မြ = မရ = အမရ = သေခြင်းကင်းသော ဆီလည်း အာရုံသွားပါတယ်။ သေခြင်းကင်းမှုဆိုတာ နုပျ...

“ခုတင်” ဆိုတဲ့ အသုံးကို စာကိုးအရတွေ့ရတာ မုံရွေးဆရာတော်ဖွဲ့ဆိုတဲ့ ကုသပျို့မှာ တွေ့ရတယ်။ ဘိုး‌တော်ဘုရားလက်ထက်လောက်ဖြစ်မယ်။ အခု စူးစမ်းရမဲ့အိုင်ချင်းက ရာပြည့်အိုင်ဆိုတော့ ဟံသာဝတီရောက်မင်းလက်ထက် ၁၁၀၀ ပြည့်နှစ်ဝန်းကျင်။ ရွာလယ်ခေါင် “ခုတင်ကြီး “ ကိစ္စ။ ခုတင် လို့ ခြေလေးချောင်းတပ် အိပ်စင်နဲ့အကောက်အယူပြုရင် ခဲအိုမောင်ကြီး စောင်းထိုင်တီးနေရာ နေရာပြတာပေါ့။ ခု-တင်ကြီး တင် တွေခဲ့တာဆို အခုခဏကလေးအတွင်းတင်တွေ့ခဲ့တာလို့ အချိန်ပြဖြစ်သွားမယ်။ ညောင်ရမ်းခေတ်မှာ “ခုတင်” လို့ မခေါ်ကြသေးပါဘူး လို့ဆွေးနွေးကြတယ်။ အိုင်ချင်းက ၁၁၀၀ ပြည့်ဝန်းကျင် မုံရွေးဆရာတော်က ၁၁၂၈ ဖွားမြောက်တာဆိုတော့ သိပ်လည်းမကွာဘူး။ “ထိုသည်ရှေ့က၊ ထားလေ့တသွယ်၊ ခုတင်ငယ်ကား၊ နံလျားတောင်စွင့်၊ အမြင့်နှစ်မိုက်” အဘိဓာန်ကောက်စာက ဒီလိုပြတယ်။ ဒီအထောက်အရ ခုတင် ဟာ ညောင်ရမ်းခေတ် အခေါ် ရှိနေနိုင်ပြီ။ ရွှေတလေးရဲ့ ပြောပေါက်လေသံအရ ခု-တင်ကြီးမှာတင် စောင်းတီးနေတာ ငါရို့မြင်ခဲ့တယ် ဆိုတာလေးကလဲ လှတယ်။ ပရိသတ်တို့ ဆွေးနွေးကြပါဦးဗျ။ ပေကူးမူက “ခတင်ကြီးငယ်” လို့ တွေ့ရပြန်တော့ တွေးစရာပါပဲ။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် လုံမရင်ထဲမီးလောင်နေတာ နီရိုလုလင် စောင်းတီးမပျက်တာတော့ တရားလွန်တယ်။

  သတ်ပုံ (စာသင်ချိန် ၂) သတ်ပုံ ဆိုတာ ဘာလဲဟေ။ သတ်ပုံဆိုတာ အသတ်ရေးထုံးကို ပြောတာ။ ပြန်ပြောစမ်းပါဟယ် တက်တက်ကြွကြွ။ သတ်ပုံ = အသတ်ရေးထုံး။ ဒါဆို အသတ် ဆိုတာက ဘာလဲ။ ဗျည်းနဲ့ရောနေ သရကို သတ်ထားပါကြောင်း ဖော်ပြဆို အသတ်တံခွန် သင်္ကေတ ဗျည်း အထက်က ပြ စကားလုံးတစ်လုံးမှာ ဗျည်းတွေဟာ သရနဲ့ပေါင်းပြီး အသံတွေကိုယ်စားပြုနေတယ်။ ဗျည်းပေမဲ့ ဗျည်းအလုပ်တာဝန် အသံပြတဲ့အလုပ်ကို သူမလုပ်ဘူး။ သရတာဝန်ကိုသာ ထမ်းနေတာလို့ သိဖို့ တံခွန်လွှား ( — ် ) ပြထားတာကို အသတ်လို့ခေါ်တာ။ အသတ် မရှိလို့ “ဒါ ဘာမြို့လဲ” ဆိုတာရေးလို့ ရပေမဲ့  ရနကုန  လေ လို့ ပြန်‌ဖြေတယ်ဆို ဘင်္ဂလားအသံထွက်ဖြစ်နေတော့မပေါ့။ ရ + အံ = ရံ ၊ က + အုံ = ကုံ ပြောချင်တဲ့ အနက်မဲ့ အသံသာဖြစ်နေတဲ့  ရံကုံ ပြောချင်တာက အန္တရာယ်တွေ မရှိတဲ့ အနက်ဆို သေးသေးတင် သရတွေအစား ဗျည်းအုပ်စုက “န” ကို တာဝန်ပေးကြည့်တယ်။  ရန်ကုန် စေစောက ရနကုန က “န” “န” ဆိုတဲ့ အသံတွေ မထွက်လာတော့ဘူး။ ပါနေတဲ့ “န” ဟာ ဗျည်းဆိုပေမဲ့ ဗျည်းအလုပ်မလုပ်ကြောင်း သရတာဝန်ထမ်းနေကြောင်း သိဖို့ သတ်လိုက်တာလေ။ လိုက်အော်  သတ်ရင်သေတယ် သေရင်အသံမထွက်ဘူး ။ ဗျည်း ၃၃ လုံးမှာ ထိပ်ဆုံးဗျည်း ၅ လုံး နဲ့ နောက်ဆ...