Posts

တစ်ပါဒချင်း သင်ကြည့်ပါလား

  အစောလေ   အန်ချင်းကဗျာရဲ့ ပါဝင်မြဲဖြစ်တဲ့ အာလုပ်စကားပါ။ မှတ်မလို့လား အချီအချကို။ (က) ယောက်ျားပညာရှိတွေ စပ်ဆိုတာ (ပုလ္လိင် အနက်သက်ဝင်) တာကို အချီ — မင်းချင်းလေ/မင်းချင်းတို့လေ အချ — သူကောင်းဖော်ရွေမင်းချင်းတို့။ (ခ) မိန်းမပညာရှိ‌တွေ စပ်ဆိုတာ (ဣတ္ထိလိင် အနက်သက်ဝင်) တာကို အချီ — အစောလေ/ အစောတို့လေ အချ — သူငယ်ချင်းကောင်းယောက်မတို့။ (ဂ) ယောက်ျားမိန်းမ (နပုလ္လိင် အနက်သက်ဝင်) တာကို အချီ — ဖော်ချင်းလေ/ ဖော်ချင်းတို့လေ အချ — ဖော်ချင်းတို့လေ ဖော်ချင်းတို့။ ဖော်ချင်းဆွေလေ ဖော်ချင်းတို့။ ဒီကဗျာက တိတ်တခိုးရွတ်မဲ့ မျက်ရည်စက်စကားလုံးတွေမို့ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ။ ဣတ္ထိလိင်အနက်နဲ့ ချီပြီး နပုလ္လိင်အနက်နဲ့ ချ ထားတာဖြစ်မှာပေါ့။  မပန်ရလည်းမပန်ချင်  ပန်တယ် ဆိုတာ ဆင်ယင်တာ။ ဦးခေါင်းလို နားလို အများတွေ့မြင်ရာမှာ ဂုဏ်ယူဝံ့ကြွား တန်ဖိုးထားဆင်ယင်တာကို ပန် တယ်လို့ ခေါ်တယ်။ တခြားအနက်ဘက်က ကြည့်ရင်လည်း ဆက်စပ်အနက်ရှိနေတာပဲ။ ပန် ဆိုတာ တောင်းဆိုတာ။ ခွင့်ပန်။ ပန်ကြား။ တောင်းပန် ကြားဖူးရင် ဆက်စပ်တွေး။ “မပန်ရ” ဆိုတာကို လေသံပြင်းရွတ်။ အမိန့်သံ။ မပန်ရဘူးဆိုရင်လဲလေ ဖွဖွရွတ်။ အားမဲ့သံ ရှိုက်သံ။ မပန်ချင်ပါဘူး တ...

ကျုပ်သိတဲ့ ဆော် တွေ အကြောင်း

    ဆော် ဆိုတာ ပစ္စည်း လည်း ဖြစ်လေမလား- လို့ ပစ္စည်းဆက်ကြိယာတွေးရင်း နှိုးဆော်၊ လှုံ့ဆော်၊ လောဆော် တွေကြောင့် လေ့လာဖူးခဲ့ပါတယ်။ ကိုယ်ထင်သလို မဟုတ်ဘဲ ကြိယာအဖြစ်သာ ရှိသလား လျှောက်တွေးတော့- ဦးပုညရဲ့ ရေသည်ပြဇာတ်က “ဘယ်နှယ့်တုံး ခုတင်ခု၊ အရပ်မှုဆော်သလို ” တို့။ လှိုင်ထိပ်ခေါင်တင်ရဲ့ စိန်ခြူးကြာညောင်ထဲက “ သုံးချက်စည်တော်၊ ရိုက်ဆော် ညင်းတယ်လေး၊ လင်းပြန်လုနော်။” စ- တာတွေက အရင် ပေါ်လာတာပါပဲ။ သပြေညိုထဲက လင်းကြက်အဆော် ဆိုတာမျိုးတွေပါ။ ဆော် နဲ့ပတ်သက်ပြီး အနော်ရထာ့အဖေ ကွမ်းဆော် ကြောင်ဖြူမင်းက စပြီး မောင်လူအေး နိဗ္ဗာန်ဆော် အထိ စာတွေထဲ ဖတ်ခဲ့ဖူးတာပဲ။ ဦးပုည ဆို သူ့မေတ္တာစာထဲ “ ဘုန်းကြီးကြိုက် မင်းကြိုက်၊ ကာလသားများနှင့်၊ လားလားမျှမထိုက်၊ ဗျာဆံဝိုက် ဗျာဆံခါ၊ အပျိုတွေ လာလွန်းလို့၊ ဆရာတော် ကျောင်းပေါ်က၊ ကြိမ်ဆော် ၍ ချရသေး” ဆိုတာမျိုးရေးတယ်။ တိုင်းပြည်ရေး တေးထပ်တင်တော့ “ လင်းကြက်ဖြင့် အတန်ဆော် ပြီ ၊ ဘယ်ဇာတ်တော်လေမှန်းသိ၊ အခန်းခန်းအထွေထွေ၊ များနိုင်မျှပေ၊ နိပါတ်နှယ်ရှုပ်လေသည်၊ အရှုပ်တွေ ပြည်ဖုံးနှင့်လေး။” လို့ ရေးတယ်။ ဦးပုညတေးထပ်တွေမှာ “ဆော်” တော်တော် သုံးပါတယ်။ “မိုးသက်လို့ ဂယက်ဆော်၊ သရက်...

ရပ်သံသရ 

မြန်မာဗျည်းတွေထဲက သရ တာဝန်ထမ်းခွင့်ပြုထားတဲ့ မြန်မာအသတ်ဆယ်ပါး သိပြီးသားပါနော်။ အဲဒီ ဆယ်လုံးဟာ ပထမဗျည်း ၅ လုံးနဲ့ နောက်ဆုံးဗျည်း ၄ လုံးပေါ့။ ည ကို အစဉ်အလာသုံး ဉ ကလေးပွားယူတော့ ဆယ်လုံးဖြစ်ရော။ ပထမဗျည်း ၅ လုံး ( က၊ စ၊ တ၊ပ၊ယ) ထဲမှ ယ ပက်လက်အသတ် “အယ်” က သရသံရိုးရိုး ခုနစ်သံမှာပါလို့ ဖယ်ထုတ်လိုက်။ ကျန်တာ “ကျောင်းစာတွက်ပါ” က၊စ၊တ၊ပ။ သူ့ချည်းဆို သံလျော့ဗျည်းပေါ့။ အသတ်တင်ပြီး သရတာဝန်ပေးကြည့်။ မပေးခင် အသတ်တစ်လုံး သရတာဝန်ယူဖို့ အခြေခံဘယ်သရနဲ့ ပူးတွဲတာဝန်ထမ်းသလဲ သိထား။ ကသတ်~ + အ၊ အော၊ အို။ နဲ့ တွဲဖို့သာရှိတော့ “အက်” “အောက်” “အိုက်” ပဲပေါ့။ စသတ် ~+ အ နဲ့ပဲတွဲဖို့ရှိတော့ “အစ်” တသတ်~+ အ၊ အိ၊ အု ၊အွ။ နဲ့ပဲတွဲဖို့ရှိတော့ “အတ်” “အိတ်” “အုပ်” “အွတ်” ပဲပေါ့။ ပသတ်~ + အ၊ အိ၊ အု၊ အွ နဲ့တွဲတာတော့ဟုတ်တယ်။ အပ်၊ အိပ်၊ အုပ်၊ အွပ် များသည် တဝမ်းပူသတ် အတ် အိတ် အုတ် အွတ် နဲ့ အသံတူပြီးမို့ ဖယ်ထုတ်လိုက်။ “အက်အောက်အိုက်အစ်အတ်အိတ်အုတ်အွတ်” ရှစ်လုံးပဲကျန်တယ်။ အဲဒါလေ “လက်ကောက်” “တိုက်သစ်” “အိတ်သွတ်” “ခတ်ထုတ်”။ နှာသံသရ — — — — — ဒါလည်း အသတ်နဲ့ ဆက်စပ်ကြည့်ပါ။ နောက်ဆုံးဗျည်း ၄လုံး (ငညနမ) ငါ့ညီနှမ ဟာ နှာသံပါ။ ည ကလေးသတ် (ဉ်) ဟာ င...

မလုပ်မစားက တစ်ပဲ/ ရေသည်က တစ်ပဲ ဘာကွာသလဲ

  အဲဒီမှာ ငါးကောင်ဒေနဲ့ စာနဲ့ စတွေ့တာပဲ။ ပြန်ဖတ်ပါဦး။ ဘယ်လို။ “တစ်ပဲတန်လုပ်ပြီး ငါးပြားတန်မစားရန်၊ တစ်မူးတန်လုပ်ပြီးမှ တစ်ပဲတန်စားရန်” ဟား ဟား။ နားလည်သလိုလိုနဲ့ မကျော်နဲ့။ ငွေ ကွ -ငွေ။ အခုလို စက္ကူပေါ်အရုပ်ရေး တန်ဖိုးပုံနှိပ်ထားတဲ့ ဖလှယ်ရေးကိရိယာမဟုတ်ဘူး။ ငွေ။ ငွေကို တကယ်သုံးခဲ့စဥ် တန်ဖိုးသတ်မှတ်ပုံ။ ပထမဆုံး ချိန်တွယ်စနစ်ကို ဗဟုသုတ ရဖို့ ပြောမယ်။ မုန်ညင်း ၇ လုံး = နှမ်း ၁ လုံး နှမ်း ၄ လုံး = ဆန် ၁လုံး ဆန် ၄ လုံး = ရွေး ၁ လုံး ရွေး ၄ ရွေး = ၁ ပဲ ၂ ပဲ = ၁ မူး ၂ မူး = ၁ မတ် ၂ မတ် = ၁ ငါးမူး ၂ ငါးမူး = တစ်ကျပ် မုန်ညင်းစေ့ ခုနစ်စေ့ရဲ့ အလေးချိန်ဟာ နှမ်းတစ်စေ့ရဲ့ အလေးချိန်။ နှမ်း လေးစေ့ရဲ့ အလေးချိန်ဟာ ဆန် တစ်စေ့ရဲ့ အလေးချိန်။ ဆန်လေးစေ့ရဲ့ အလေးချိန်ဟာ ရွေးစေ့ကြီး တစ်စေ့ရဲ့ အလေးချိန်။ ရွေးစေ့ကြီး လေးစေ့ ဆို တစ်ပဲ လို့ ခေါ်ပေတော့။ ပဲ ပြီးရင် မူး မတ် ငါးမူး ကျပ် နဲ့ ဆက်သွားမယ်။ ဟို ရေသည်ပြဇာတ်မှာ ငွေလေးရွေးက ပဲဝက် ဖြစ်ပုံက ရွေးစေ့ငယ် ၈ရွေး ကို ၁ ပဲ မို့။ ဘာစေ့ကြီးနဲ့ ဘာစေ့ငယ် (အမယ်လေး နားယားလိုက်တာ) ငွေကို ကျပ်အထိ ဖွဲ့သွားမှာက- အဲဒီ ရွေး က စ မယ်။ နွယ်ပင်တစ်မျိုးကရတဲ့ အနီရောင်မှာ အနက်ကွက်ကလေး...

ဘာဖြစ်လို့ မရေးခိုင်းရဲရမှာလဲလေ (၁၀)

  “ တရားအပေါင်းကိုချုပ်သည်ကား သတိ။ စကားအပေါင်းကို ချုပ်သည်ကား ကတိ။ “ ကျည်းကန်ရှင်ကြီး မေတ္တာစာပါ စာသားဖြစ်ပါမယ်။ ကတိမဟုတ်ပေမဲ့ ဆယ်ပုဒ် ရေးပေးမယ်ဆိုတဲ့စကားလေးအတွက် တာဝန်ယူလိုက်ချင်ပါတယ်။ ကိုယ် ဘာတွေပေးလှူလို့ သူ ဘာတွေ တွေးယူသွားနိုင်သလဲ ပြန်စစ်ကြည့်တော့   သဒ္ဒါနဲ့နှိပ်စက်ကလူမပြုဘဲ မိတ်ဖက်အယူပြု ကြဖို့  သဒ္ဒါတွေးမြင် စာရေးချင်အောင် လှုံ့တဲ့ အပိုင်းလေးတွေလည်း ပါသွားပါတယ်။ ‌ရေးချင်စိတ်ဖြစ်လာအောင် သိမ်းသွင်းမှု၊ အတန်းတွင်းသင်ဟန်၊ စကားလုံးစုဆောင်းတတ်ဖို့၊ အတွေး၊ အလေးကဲသင့်တဲ့ စာရေးဟန်၊ ပျင်းရိမှုမဖြစ်စေဘဲ စာတစ်ပိုဒ် ၅ကြောင်း ၆ကြောင်းက စ-လို့ လျော်ညီမဲ့ ဝါကျစီစဥ်မှုအတွေး၊ ပြဋ္ဌာန်းစာအလှ မပစ်ပယ်ဘဲ လက်တွေ့သုံးစွဲနိုင်ဖို့ အားထုတ်တဲ့ အလေ့ စ-တာတွေကို ခပ်ပါးပါးပေးခဲ့တာပါ။ ပြောခဲ့တဲ့ အပိုင်းတွေက ၁။ စကားပရိယာယ်များဖြင့်ဝေါဟာရကြွယ်ဝစေခြင်း။ ၂။ ကြိယာထောက်အသုံးချမှုဖြင့်ချဲ့ထွင်ရေးသားနိုင်စွမ်းကိုအစပျိုးခြင်း။ ၃။ အနက်နှီးနွယ်ကြိယာပုဒ်များဖြင့်ထောက်ကူဝါကျဆင့်ပွားခြင်း။ ၄။ ကျက်မှတ်သည့်ခက်ဆစ်ကိုအသုံးချရေးသားစေခြင်း။ ၅။ စာရေးနည်းလေးမျိုးကိုရှင်းပြခြင်း။ ၆။ ပြဋ္ဌာန်းသင်ခန်းစာများပါစာသားများကို...

ပစ်/ ပြစ်

မြေးမက ပညာဖြင့်အသက်မွေးသူအကြောင်း ဖြေလာတာက “အပြစ်ရှိသော မကောင်းသော အလုပ်အကြံ၊ အပြစ်ရှိသော ဆေးဝါးမန္တန်အတတ်တို့ကို ကြဥ်၍” ရေးသမျှ အပြစ် ဆိုတဲ့ နာမ်ကို အပစ် လို့ချည်း သတ်ပုံမှားရေးလာတယ်။ မနေနိုင်တော့ ပြောရပြန်ပြီ။ #အနက်ပြတဲ့ဗျည်းတွေမှာ #ပင့်ရောရစ်ရောစသတ်မှာ #ပစောက်တစ်လုံးသာ။ #ကြိယာဆိုဗျည်းချည်းပဲ #နာမ်နဲ့ကြိဝိပင့်ရစ်တွဲ ပြန်လုပ်ပေးရပါလေရောလား။ ပစ်/ပျစ်/ပြစ် — — — — — — — — — အမေက နွားနို့ကို  ပျစ်ပျစ်  ကလေးကျိုထားပေးတာ။ အိပ်ရာထနောက်ကျတဲ့  အပြစ်  ကြောင့် နွားနို့တွေ ချဥ်သွားလို့  ပစ်  လိုက်ရတယ်ဟယ်။ — — — ငါက သုံးဆို  ပစ်  နိုင်ပြီလို့ အော်ရင် မင်းတို့က သက်ကယ်  ပျစ်  တွေ အကာအကွယ်ယူပြီး  ပစ် ကြ။ မလုပ်တဲ့ကောင်  ပြစ်ဒဏ်  ပေးမယ်။ — — — — ပစ်/ပျစ်/ပြစ်တွေကို အသံတူပဲ ဖတ်လိုက်မိကြတာပါပဲ။ စ-သတ်မှာ ယပင့်ရော ရရစ်ရော ဗျည်း‌ရော တွဲသုံးတဲ့ အက္ခရာဟာ ဗျည်း ၃၃ လုံးမှာ  ပစောက်  တစ်လုံးပဲ အခွင့်အရေး ရှိပါသေးတယ်။ အသံပြတွေ ဗန်းစကားတွေ လူအမည်တွေမှာတော့ အနည်းအပါးရှိမှာပါ။ အဘိဓာန်တည်ပုဒ်အရ ဗျည်း/ပင့်တွဲ/ ရစ်တွဲ ဟာ ပစောက်တစ်လုံးပဲ ရှိပါတယ်။...

အရေးသင်ခန်းစာ

စာရေးရာတွင် အစီအစဥ်ကောင်း၏ သဘောလက္ခဏာ ၃ရပ်ကို ဖော်ပြ၍ နှစ်သက်ရာတစ်ခုကို ပုံစံသာဓကနှင့်တကွ ရှင်းပြပါ။ သင်ဟန် ဒါမျိုးကိုတော့ သဘောလက္ခဏာတွေ မကျက်မမှတ်ဘဲ မင်းဆန္ဒအလျောက် ရေးလို့မရဘူး။ #ပုံစံသာဓကနှင့်တကွ ဆိုတာက စာဖြေသူရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အတွေး ကိုယ်ပိုင်အရေး သာဓကကို တောင်းတာလား။ ပြဋ္ဌာန်းထဲမှာဖော်ပြထားတဲ့ သာဓကကို မိတ္တူ ကူးသလို ကျက်ဖြေခိုင်းသလားတော့ ဆရာမဝေခွဲတတ်ဘူး။ စာစစ်ရဲ့ အမှတ်ပေးစည်းမျဥ်းမှာ ပြဋ္ဌာန်းက ဘယ်အချက်ပါရင် ဘယ်နှမှတ် ဆိုပြီး အစဥ်အလာဖြစ်ခဲ့တယ်။ အခုလည်း ကျောင်းသားရဲ့ “အတွေး တတ်မြောက်မှု၊ အရေးတတ်မြောက်မှု” ကို အကဲမဖြတ်ပေးရင်တော့ ကျက်တူရွေးတွေ နောက်လိုက်လောင်းတွေပဲ ဖြစ်ကုန်မယ်။ အရေးအသားအစီအစဥ်ကောင်းရဲ့ သဘောလက္ခဏာတစ်ရပ်ကို မင်းအသုံးချပြီး မင်းကိုယ်တိုင်တွေး ကိုယ်တိုင်ရေးတဲ့ သာဓကဖြစ်အောင် ဆရာသင်မယ်။ ပုံစံခွက်ထဲက ထွက်လာတဲ့ စာမဖြစ်ရဘူး။ မင်းတို့အားလုံး တစ်ဦးစီက တစ်ချိန်ထဲ တစ်ပြိုင်တည်း ထုဆစ်တဲ့ ပန်းပုရုပ်ကိုယ်စီမျိုး။ လက်ရာမတူ အလှမတူ၊ လွတ်လပ်စွာကွဲလွဲဆန်းသစ်တာမျိုးတွေ ဖတ်ချင်တယ်။ စ-သင်မယ်။ စာရေးရာတွင် အစီအစဥ်ကောင်း၏ သဘောလက္ခဏာ ၃ရပ်မှာ ၁။ စည်းလုံးညီညွတ်မှုသဘော  ၂။ အဆက်အစပ်ပြေပြစ်မှုသဘော...